ضرورت دوستی خاندان رسالت

عشق به اهل‏بیت علیهم السلام زمینه‏ساز عشق به خداوند است و دوست داشتن اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله مهر ورزیدن به ارزش‏های والای الهی می‏باشد.

رسیدن به قله رفیع کمالات معنوی و انسانی بدون دوستی اولیاء الهی ممکن نیست و پذیرش اعمال و زحمات یک مسلمان در گرو محبت و ولایت اهل‏بیت علیهم السلام می‏باشد. امام علی علیه السلام از رسول اکرم صلی الله علیه و آله نقل می‏کنند:

«لا تزول قدما عبد یوم القیامة حتی یسال عن اربع ... و عن حبنا اهل البیت; ⁽¹⁾

در روز قیامت هیچ بنده‏ای قدم برنمی‏دارد مگر اینکه از چهار چیز سؤال می‏شود ... [که چهارمین سؤال ]از دوستی ما اهل یت‏خواهد بود.»

براین اساس تقرب به خداوند و رسیدن به سعادت دنیا و آخرت با عشق و دوستی آل‏پیامبر صلی الله علیه و آله عجین شده است.

مولوی می‏گوید:

هر که خواهد همنشینی با خدا

او نشیند در کنار اولیاء

مهرورزی به دیگران یک نیاز محبت اهل‏بیت علیهم السلام از دیدگاه علی علیه السلام

فطری است، اما چه زیباست که انسان در بذل محبت، خوبان و برترین‏ها را برگزیند و اهل‏بیت علیهم السلام مظهر خوبی‏ها و کمالاتند، چنانکه علی علیه السلام فرمود:

«هیچ کس را در کمالات و صفات زیبای انسانی با آل‏محمد صلی الله علیه و آله نمی‏شود مقایسه کرد، دیگران که پرورده نعمت هدایت اهل‏بیت پیامبرند، هیچ‏گاه با آنان برابر نخواهند بود.»

عواطف پاک و اظهار عشق و علاقه نسبت‏به معصومین علیهم السلام و خاندان پاک پیامبر صلی الله علیه و آله عامل ثبات قدم در راه دین و دینداری است و عشق و محبت‏خالصانه به اهل بیت علیهم السلام انسان را در برابر گناه و فساد بیمه می‏کند.

سعدی اگر عاشقی کنی و جوانی

عشق محمد بس است و آل‏محمد

بهترین نوع ارتباط با پیشوایان معصوم علیهم السلام همان محبت و مودت می‏باشد که یک رابطه قلبی و درونی است و خداوند متعال هم در قرآن کریم به چنین ارتباطی دعوت کرده و می‏فرماید «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی‏»; ⁽²⁾ «بگو: من بر انجام امر رسالت، از شما مزدی نمی‏خواهم مگر دوستی و محبت درباره نزدیکانم.»

در زیارت امین الله نیز می‏خوانیم: «خداوندا! دل و جان مرا شیفته اولیای برگزیده‏ات قرار ده و مرا در زمین و آسمانت محبوب گردان.» ⁽³⁾

هر قدر محبت و دلباختگی و ارتباط قلبی با ائمه اطهار علیهم السلام بیشتر باشد، تبعیت و همرنگی و همراهی و همدلی با آن‏ها نیز بیشتر خواهد شد. نقش عشق و محبت در ایجاد همسانی، همفکری و همراهی و هم‏سویی بسیار مهم است و مردم پیوسته از چهره‏های محبوبشان الگو و سرمشق می‏گیرند. ایمان عاطفی به رهبری حتی در اطاعت‏سیاسی و اجتماعی هم تاثیر می‏گذارد و زمینه‏ساز تبعیتی عاشقانه می‏شود نه یک اطاعت رسمی و تشریفاتی. در این صورت میان «شناخت‏»، «عشق‏» و «پیروی‏» رابطه‏ای مستحکم به وجود می‏آید، زیرا معرفت محبت می‏آورد و محبت «ولایت و تبعیت.» ⁽⁴⁾

عشق به اهل بیت علیهم السلام در دیدگاه علی علیه السلام از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است و آن حضرت در فرصت‏های مختلف، درجات، زمینه‏ها، نشانه‏ها، آثار و برکات، آفات و موانع و بالاخره شیوه‏های ایجاد محبت اهل بیت علیهم السلام را بیان فرموده است. در این جا به طور فشرده به گزیده‏ای از آن گفتارها می‏پردازیم.

درجات دوستی

عشق ورزیدن به معشوق، بستگی به میزان شناخت عاشق ازکمالات و زیبایی‏های او دارد و هر کس براساس معرفت‏خویش به محبوب ارادت می‏ورزد. اگر آشنایی ضعیفی داشته باشد بی‏تردید رابطه قلبی او هم در درجات پایین خواهد بود و هر قدر معرفت او به کمالات و فضائل محبوب خود بیشتر باشد ارادت قلبی، عشق و علاقه و در نتیجه خضوع و خشوع و تسلیم در برابر محبوب بیشتر و ریشه‏دارتر خواهد بود و ثمره متقابل این محبت نیز به نسبت عشق و علاقه و خضوع و تسلیم است.

امام علی علیه السلام در رابطه با درجات گوناگون دلباختگان اهل بیت علیهم السلام و نتیجه آن می‏فرماید: «من احبنا بقلبه و اعاننا بلسانه و قاتل معنا بیده فهو معنا فی الجنة فی درجتنا، و من احبنا بقلبه و اعاننا بلسانه و لم یقاتل معنا اعداءنا فهو اسفل من ذلک بدرجة و من احبنا بقلبه و لم یعنا بلسانه و لا بیده فهو فی الجنة; ⁽⁵⁾ هر کس ما را در دل دوست داشته باشد و با زبانش یاری کند و با دستش به دفاع از ما برخیزد (یعنی با تمام وجود دلباخته ما باشد)، در بهشت هم درجه و همنشین ما خواهد بود و هر که ما را با دل دوست‏بدارد و با زبان یاری کند و همراه ما با دشمنانمان نجنگد، یک درجه پایین‏تر خواهد بود و هر که با قلبش ما را دوست دارد ولی با زبان و دست‏به یاری ما نشتابد، در بهشت‏خواهد بود.»

زمینه‏های عشق به اهل بیت علیهم السلام

پیوند دادن نوزادان با خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله و عجین کردن وجود آنان با عوامل عشق اهل بیت علیهم السلام و هموار کردن زمینه این محبت، تاثیر زیادی در شکل‏گیری وجود آنان داشته و آنان را در زندگی آینده خویش با آل محمد صلی الله علیه و آله مرتبط ساخته و از دل‏دادگان آن خاندان خواهد ساخت. امام علی علیه السلام می‏فرماید: «اما ان اهل الکوفة لو حنکوا اولادهم بماء الفرات لکانوا شیعة لنا; ⁽⁶⁾ بدانید که اگر مردم کوفه، کام نوزادان خویش را با آب فرات برداشته بودند، آن‏ها شیعه ما می‏شدند.»

بدیهی است که آب فرات خصوصیتی برای مردم کوفه ندارد و تمام اهل عالم را شامل می‏شود چنانکه امام صادق علیه السلام فرمود: «من گمان نمی‏کنم کام نوزادی را با آب فرات برداشته باشند ولی او عاشق ما اهل بیت نباشد.» ⁽⁷⁾

البته راه‏های مختلفی برای زمینه‏سازی دوستی اهل‏بیت علیهم السلام در سیره و سخن معصومین علیهم السلام و به ویژه مولای متقیان وجود دارد که مجال مفصل‏تری می‏طلبد، همچون نامگذاری کودک با نام‏های اهل بیت علیهم السلام، بردن به زیارت ومجالس آن بزرگواران، دقت در غذای کودکان، ذکر فضائل و آشنایی فرزندان با مقام اهل بیت علیهم السلام، ارتباط دادن خاطرات خوش زندگی با خاندان رسالت صلی الله علیه و آله و سایر مواردی که می‏توانیم به وسیله آن‏ها خود و فرزندانمان را در مسیر ارادتمندان آل پیامبر و شیفتگان حضرات معصومین علیهم السلام قرار دهیم.